Tìm hiểu công dụng  Bán biên liên  

Họ khoa học: Lobeliaceae.

Tên gọi: Cánh hoa rời thành 5 cánh, lệch sang một bên như dạng hoa sen, nên gọi là Ban biên liên.

Mô tả: Cỏ sống hàng năm, thân 3 góc hoặc gần như có cánh, mọc đứng hay nằm, có khi bén rễ, lá mọc cách, gần như không cuống, lá trên rất nhỏ. Hoa đơn độc ở kẽ lá, cuống hoa hình sợi chỉ, 5 lá đài hàn liền với bầu. Tràng màu tím màu lam hay màu trắng, ống trẻ về phía trước đến tận gốc 5 nhị liền nhau ở phía ngọn, bao phấn mang lông hình vẩy tạo thành một cái vòng xung quanh đều nhụy, bầu hai ô đựng nhiều noãn, đầu nhụy chia làm 2 môi. Quả nang hạt 3 góc bóng nhoáng.

Cây bán biên liên

Địa lý: Cây thường mọc ở ruộng và trên những bãi cỏ ở Việt Nam (Hà Bắc, Đông triều, Huế...).

Phần dùng làm thuốc: Toàn cây tươi.

Tính vị: Vị ngọt nhạt cay, tính hơi lạnh, bình.

Tác dụng : Thanh nhiệt, giải độc (Đặc hiệu giải độc rắn), đồng thời còn có tác dụng lợi tiểu tiêu sưng.

Chủ trị: trị vết thương rắn độc cắn, viêm họng, viêm gan, xơ gan, bụng trướng như trống, phù thủng viêm ruột, tiêu chảy, viêm ruột thừa, đinh nhọc lở loét làm độc, sốt lâu không lui...

Liều dùng: Dùng từ 15-30g. Tươi từ 30-120g.

Cách dùng: Rắn cắn đâm lấy nước cốt uống, còn bả đắp quanh đó. Trị suyễn, sốt rét dùng với Hùng hoàng mỗi thứ 6g đâm nát như bùn đựng trong chén chờ khi màu xanh làm viên bằng hạt ngô đồng lần uống 10 viên lúc đói.

Ngộ độc: Ăn nhiều gây chảy nước dãi, sợ hãi, đau đầu, tiêu chảy, rối loạn mạch, nặng thì co giật, cuối cùng chết vì liệt trung khu hô hấp, nếu nhẹ thì cho thuốc chấn tĩnh, châm Nhân trung, Hợp cốc, Dũng tuyền. Nặng thì xử lý bằng y học hiện đại. Kinh nghiệm dân gian cho uống nước sắc Cam thảo hoặc nước ép gừng tươi để giải độc.

Đơn thuốc kinh nghiệm:

+ Trị côn trùng độc như rắn, rết, bọ cạp, ong chích, đồng thời có tác dụng trong viêm họng, viêm tai giữa nhọt đinh không ra mủ: Bán biên liên (tươi) 4 lượng, đâm nát trộn rượu hoặc nước nóng khuấy uống làm thế nào cho ra mồ hôi mỗi ngày một lần, nặng thì hai lần. Bên ngoài dùng tươi toàn cây đâm nát như bùn trộn với một tý muối ăn đắp quanh nơi đau sưng, hoặc dùng cây tươi sắc uống, còn bả đắp ngoài (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

Hiện nay để tăng cường hiệu quả điều trị viêm đường hô hấp như các bệnh viêm họng viêm, viêm thanh quản,..hiện nay bán biên liên phối hợp với các thành phần như Rẻ quạt, Bồ công anh, sói rừng cho ra đời sản phẩm Tiêu Khiết Thanh có hiệu quả tốt đối với bệnh nhân có bệnh lí viêm đường hô hấp đặc biệt là viêm thanh quản.

Thu Phương